قیمت گذاری اقتصادی آب در بخش کشاورزی به روش رمزی (مطالعه موردی استان مازندران)

آب یک کالای ضروری است که در دهه های اخیر به دلیل تغییر اقلیم، رشد سریع جمعیت، افزایش مصرف سرانه و بروز خشکسالی به شدت کمیاب شده و به دلیل غیر قابل جانشین بودن، مشکل کمیابی آن هر روز ملموس تر می شود. از آنجایی که در ایران بیش از 90 درصد آب استحصال شده به مصرف بخش کشاورزی می رسد، مسئله کمیابی آب در این بخش نمود بیشتری می یابد. لذا بهبود این شرایط نیازمند رویکرد های مناسب برای تخصیص و استفاده بهینه از منابع آبی موجود است. این مهم جز با قیمت گذاری مناسب آب و تعیین تعرفه های بهینه با هدف حداکثر سازی رفاه اجتماعی میسر نمی شود. مباحث قیمت گذاری در مورد کالاهای تولیدی توسط دولت که دارای انحصار طبیعی می باشند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا در این نوع از کالاها (مانند آب، برق، گاز وتلفن) سیاست قیمت گذاری بایستی با توجه به کلیه ابعاد تاثیر گذارنده بر آن، به گونه ای تنظیم شود تا از ایجاد شوک های ناگهانی در قیمت و در نتیجه متأثر نمودن شدید تقاضای مصرف کنندگان جلوگیری به عمل آورد. با توجه به اینکه صنعت آب ایران حالت انحصاری دارد، قیمت گذاری مناسب، آن است که در ضمن رعایت عدم زیان دهی، رفاه اجتماعی را نیز حداکثر سازد. بدین منظور در این پژوهش از روش قیمت گذاری رمزی که دارای قابلیت های فوق می باشد، جهت محاسب? قیمت آب در بخش کشاورزی استان مازندران، به عنوان قطب کشاورزی کشور استفاده شده است. برای تعیین این قیمت تابع تقاضای آب برای مصارف مختلف و تابع تولید با استفاده از داده های سری زمانی سال های 90-1370 برآورد شده است. به منظور تخمین توابع عرضه و تقاضا از مدل خودتوضیح با وقفه های توزیعی (ardl) و نیز از نرم افزار microfit استفاده شده است. کشش های قیمتی با استفاده از توابع تقاضا و هزینه نهایی تولید، با استفاده از تابع تولید محاسبه شده و سپس قیمت رمزی برای مصرف آب در بخش کشاورزی بدست آمده است. نتایج نشان داد که قیمت موجود در بخش کشاورزی کمتر از قیمت رمزی می باشد و با توجه به اینکه صنعت آب استان مازندران از بازده فزاینده نسبت به مقیاس برخوردار است، قیمت گذاری رمزی می تواند در جهت بهبود فعالیت های اقتصادی این صنعت موثر واقع شود.